Co do zasady, sprawca wypadku, który wypłacił poszkodowanemu odszkodowanie „z własnej kieszeni” może odzyskać od swojego ubezpieczyciela wypłaconą tytułem odszkodowania kwotę.
Wynika to z istoty umowy ubezpieczenia OC łączącej sprawcę wypadku z zakładem ubezpieczeń, w ramach której to zakład ubezpieczeń zobowiązany jest zaspokojenia roszczeń związanych ze szkodą wyrządzoną przez ubezpieczonego – tj. sprawcę wypadku, a więc niezależnie od okoliczności faktycznych, to na nim finalnie spoczywa obowiązek pokrycia szkody.
W praktyce może jednak pojawić się pytanie, czy roszczenie regresowe sprawcy wypadku względem zakładu ubezpieczeń obejmuje także zwrot kwoty uiszczonej na rzecz pokrzywdzonego tytułem orzeczonego w wyroku karnym obowiązku naprawienia szkody ?
Należy bowiem zauważyć, iż zgodnie z obowiązującym Kodeksem karnym Sąd ma możliwość orzeczenia względem sprawcy przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji środków o charakterze kompensacyjnym, które służyć mają zaspokojeniu roszczeń majątkowych pokrzywdzonego wynikających z popełnionego przestępstwa. Jednym z tych środków jest właśnie uregulowany w art. 46 § 1 k.k. obowiązek naprawienia szkody w całości lub w części.
Warto w tym miejscu wskazać, że co do zasady orzeczenie obowiązku naprawienia szkody ma charakter fakultatywny i zależy od decyzji Sądu, jednakże w sytuacji, gdy z wnioskiem o orzeczenie względem sprawcy wskazanego środka kompensacyjnego wystąpi sam pokrzywdzony (lub inna uprawniona osoba) wówczas, nabiera on już charakteru obligatoryjnego, tzn. Sąd musi uwzględnić wniosek i orzec od sprawcy wypadku obowiązek naprawienia szkody w całości lub w części.
Co istotne, obowiązujące przepisy prawa nie regulują wprost kwestii odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń w zakresie orzeczonego od sprawcy obowiązku naprawienia szkody, stąd też w tej materii posiłkować należy się stanowiskiem wypracowanym przez doktrynę i orzecznictwo.
Nie sposób w tym miejscu pominąć faktu, iż dotychczasowa linia orzecznicza w tej materii nie jest jednolita, jednakże mając na względzie okoliczność, iż w świetle nowelizacji Kodeksu karnego z dnia 20 lutego 2015 r. obowiązek naprawienia szkody stanowi samoistny środek kompensacyjny (więcej na ten temat w artykule: Czy obowiązek naprawienia szkody orzeczony w postępowaniu karnym pomniejsza odszkodowanie należne poszkodowanemu od zakładu ubezpieczeń?) opowiedzieć należy się za zasadnością stanowiska wyrażonego w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 13 lipca 2011 r.
W powołanym orzeczeniu SN wskazał jednoznacznie iż: „sprawca wypadku komunikacyjnego, wobec którego zastosowano środek karny polegający na obowiązku naprawienia szkody (art. 46 § 1 w zw. z art. 39 pkt 5 k.k.), może domagać się od ubezpieczyciela – na podstawie umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów – zwrotu świadczenia zapłaconego na rzecz pokrzywdzonego” (zob. Uchwała SN z dnia 13 lipca 2011 r., sygn. akt III CZP 31/11).
Podsumowując stwierdzić należy, iż w obowiązującym porządku prawnym, sprawca wypadku drogowego, od którego Sąd zasądził w wyroku karnym obowiązek naprawienia szkody na rzecz pokrzywdzonego, może skutecznie dochodzić od ubezpieczyciela zwrotu zapłaconego z tego tytułu świadczenia.
Autor: Adwokat Mariusz Stelmaszczyk
Drodzy Czytelnicy
Zachęcam Was do komentowania tego artykułu oraz zadawania pytań, jakie Wam się nasuną po jego przeczytaniu. Na wszystkie pytania postaram się odpowiedzieć.
Jednocześnie zapewniam, że szanuję Waszą prywatność. Adres e-mail z jakiego wyślecie pytanie lub komentarz do artykułu nie zostanie wyświetlony.
Pozdrawiam
Adwokat Mariusz Stelmaszczyk
Dzień dobry,
Dnia 31.10.2016 mój teść spowodował kolizję, wymusił pierwszeństwo przejazdu, przyznał się do winy, nie została wezwana policja na miejsce zdarzenia tylko podpisał oświadczenie z miejsca kolizji.
w tym tygodniu otrzymał pismo od prawnika pokrzywdzonego wzywające go dobrowolnej zapłaty kwoty w wysokości 9.621,53 zł tytułem zapłaty za uszkodzenia pojazdu powstałych wskutek kolizji drogowej z terminem 7 dni do zapłaty. Firma ubezpieczeniowa nie wypłaciła odszkodowania poszkodowanemu tłumacząc się tym, że uszkodzenia pojazdu nie powstały w czasie owej kolizji. Jaki jest tok procesowy w takim wypadku? co można zrobić aby ubezpieczyciel wypłacił pieniądze poszkodowanemu? Jakim paragrafem można się obronić przed roszczeniami poszkodowanego? Jak długo może trwać taka sprawa w sądzie? Czy są szanse na wygranie sprawy ? Jakie mogą być koszty takiej obrony? co jeszcze Pan potrzebuje wiedzieć aby udzielić odpowiedzi. Z góry dziękuję za odpowiedź.
Witam panie Krzysztofie, Pana teść może spać spokojnie, własnie dlatego ubezpieczył auto w zakresie OC, by nie obawiać się podobnych sytuacji.
Pana teść powinien:
1. wysłać do swojego zakładu ubezpieczeń ( w którym wykupił ubezpieczenie OC) kopię pisma, jakie otrzymał od pełnomocnika drugiego uczestnika kolizji drogowej.
2. wysłać pismo do pełnomocnika poszkodowanego, a w nim poinformować, by dochodził roszczeń od zakładu ubezpieczeń.
3. jeśli Pana teść zostanie pozwany o odszkodowanie, wówczas powinien wraz z odpowiedzią na pozew wysłać do Sądu wniosek o wezwanie do udziału w sprawie po stronie pozwanej (obok siebie) zakład ubezpieczeń, w którym był ubezpieczony w razie OC
Wówczas, nawet jeśli poszkodowany wygra proces, to będzie dochodził wypłaty odszkodowania zasądzonego przez Sąd od zakładu ubezpieczeń.